Trong chuyến công du của Tổng Bí thư Tô Lâm tới Anh quốc, từ ngày từ ngày 28 đến 30/10/2025. Truyền thông quốc tế đưa tin, hai nước đã đạt được thỏa thuận nhằm hạn chế tình trạng người Việt di cư bất hợp pháp vào Anh.
Theo đó, Thủ tướng Anh Keir Starmer đã đạt được thỏa thuận với ông Tô Lâm về việc buộc hồi hương những người Việt Nam bỏ trốn vào Anh qua các ngã, từ đi thuyền cao su từ Pháp sang, kể cả chui vào container như mấy năm trước đã khiến 39 người Việt chết ngạt.
Theo giới quan sát quốc tế, một nghịch lý khó có thể che giấu, đó là, trong khi Hà Nội tự tin nói về “kỷ nguyên vươn mình,” thì hàng nghìn công dân Việt Nam vẫn rời bỏ quê hương liều mình vượt biển sang Anh, chấp nhận đánh cược mạng sống.
Theo số liệu chính thức được công bố, Việt Nam hiện nằm trong nhóm 6 quốc gia có số lượng người vượt biển vào Anh cao nhất, chỉ sau: Afghanistan, Eritrea, Iran, Sudan và Syria, là những nước đang chìm trong chiến tranh hoặc khủng hoảng nhân đạo.
Từ tháng 6/2024 đến tháng 6/2025, có hơn 2.500 người Việt vượt biển sang Anh, con số tăng gần gấp đôi so với hai năm trước đó. Trong bảy năm qua, tổng cộng gần 7.000 người Việt đã vượt biển, bất chấp những cảnh báo và bi kịch đau lòng.
Điều gì khiến công dân của một quốc gia được ca ngợi là “ổn định, tăng trưởng nhanh và an toàn” – tức Việt nam lại chấp nhận rời bỏ tất cả để sang châu Âu làm thuê, trong những điều kiện bấp bênh đến vậy?
Sự khác biệt ấy phản ánh hai thực tế: London nhìn thấy dòng người trốn chạy khỏi Việt nam là đáng báo động, còn Hà Nội thì vẫn muốn kể câu chuyện thành công trong công cuộc cải cách của họ.
Theo các chuyên gia di cư Đông Nam Á nhận định, hiện tượng vượt biển của người Việt không đơn thuần là vấn đề kinh tế, mà còn là biểu hiện của tình trạng mất niềm tin vào cơ hội phát triển công bằng.
Trong một nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Chính trị Đông Nam Á có trụ sở tại Singapore cho rằng, làn sóng di cư của người Việt trong thập niên vừa qua chủ yếu đến từ các tỉnh Bắc Trung Bộ, nơi bất bình đẳng thu nhập và thiếu việc làm khiến giới trẻ coi xuất ngoại là “tấm vé đổi đời.”
Tuy nhiên, nhiều người trong số đó họ đã chọn con đường bất hợp pháp, qua ngả Pháp hoặc Bỉ, nhờ các đường dây buôn người xuyên quốc gia để đến được “miền đất hứa” là Anh Quốc với chi phí không hề nhỏ.
Theo thống kê của Bộ Nội vụ Anh, tỷ lệ chấp nhận đơn tị nạn của người Việt lên tới 25%, đây là con số “cao bất thường” đối với một quốc gia không có chiến tranh hay thảm họa thiên nhiên.
Điều này cho thấy, người Việt di cư không chỉ vì nghèo, mà còn vì thiếu niềm tin vào hệ thống pháp lý và tương lai nghề nghiệp. Thậm chí, việc rời bỏ đất nước không còn vì lý tưởng, mà vì cảm giác bế tắc của họ trong cuộc sống.
Sự thật là, ở Việt nam trong khi tầng lớp trung lưu và doanh nhân được hưởng lợi lớn, thì một bộ phận lớn người lao động vẫn bị bỏ lại phía sau. Họ đã không đủ khả năng tiếp cận giáo dục, y tế hoặc cơ hội việc làm tốt cho bản thân.
Cũng chính họ là những người nông dân, công nhân, thanh niên không có cơ hội sống đang tạo nên dòng người vượt biên, và điều này đã phản chiếu mặt trái của sự “thành công” kinh tế mà ban lãnh đạo Việt nam tuyên bố.
Giới học giả quốc tế cho rằng, khi người dân ở Việt nam cảm thấy họ không có con đường tiến thân, họ sẽ chọn ra đi, bất kể rủi ro.
Trong khi đó, trên bảng xếp hạng sức mạnh hộ chiếu của toàn cầu Việt Nam tụt tám bậc, đứng ngang với Campuchia, Liberia và Burundi…, là những quốc gia có thu nhập thấp hơn nhiều.
Công luận đặt câu hỏi, liệu lãnh đạo Việt Nam có dám nhìn thẳng vào nguyên nhân vì sao người dân vẫn phải bỏ ra đi, không phải vì đói nghèo, mà vì thiếu niềm tin về một cuộc đời tốt đẹp hơn?
Trà My – Thoibao.de
